ΑΛΩΣΗ ΚΩΝ/ΛΕΩΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ 1204

Όταν η Γη και η Θάλασσα κατέρρευσε: Το θανασιμότερο των θανάσιμων αμαρτημάτων της Δύσης κατά των Ελλήνων

Τέσσερα άλογα φρουρούν την πλατεία του Αγίου Μάρκου - από ψηλά. Πάνω στον Καθεδρικό Ναό, με απογυμνωμένα τα δόντια τους, και τις οπλές τους να τρικλίζουν νευρικά. Tα γνήσια μπρούτζινα άλογα φυλάγονται μέσα στον θόλο. Τα άλογα είναι πολύτιμα. Μαρτυρούν τη νίκη.΄Ήταν το τολμηρότερο σχέδιο στην χιλιόχρονη ιστορία της Βενετίας, με ένα κέρδος που ξεπέρασε τις περισσότερο τολμηρές προσδοκίες.

Μια ιεροσυλία με έντονη την χροιά του θανασιμότερου των θανάσιμων αμαρτημάτων - η οποία αποσιωπήθηκε για πολλούς αιώνες. Τα γεγονότα των Σταυροφοριών μεταξύ 1201 και 1204, είναι πολύ καλά τεκμηριωμένα μέσω των χρονικογράφων των Φράγκων Σταυροφόρων και των Βυζαντινών - αλλά μόλις τέσσερις αιώνες μετά ο Τζάκομο Τιντορρέτο λαμβάνει την εντολή να δημιουργήσει μια εικόνα της Πτώσης της Κωνσταντινουπόλεως: Όταν η Γη και η Θάλασσα κατέρρευσε.  

«Deus lo vult!»
«Ο Θεός το θέλει», φώναζαν επανειλημμένα. Εκείνη την ημέρα του Απριλίου, πριν πάνω από οχτακόσια χρόνια, ένα ρήγμα άνοιξε μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ του Χριστιανισμού - ίσως ποτέ να μην μπορεί να κλείσει πια.
Οι Σταυροφορίες ήταν στρατιωτικές εκστρατείες. Σε ύποπτο χρόνο μεταμφιέστηκαν απλά σε «εκστρατείες» ή και «ταξίδια». Στην πραγματικότητα πρόκειται περισσότερο για επιθετικούς πολέμους - ένας άπληστος αγώνας για την παγκόσμια κυριαρχία. Η Τέταρτη Σταυροφορία δεν ήρθε ποτέ στους Αγίους Τόπους, οι πολεμιστές της κατέλαβαν αντί αυτού την χριστιανική και ορθόδοξη Κωνσταντινούπολη. Ένας ηλικιωμένος Δόγης τους οδήγησε στην εξωφρενική νίκη που έκανε μεγάλη τη Βενετία και μαζί με αυτή ολόκηρη την Μεσαιωνική Δύση.
Η Δημοκρατία του Αγίου Μάρκου ήταν γνωστή ως η «Βασίλισσα των Θαλασσών». Κατά τον Μεσαίωνα η Βενετία έγινε το κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου, ακόμη και τον 15ο αιώνα ήταν η πλουσιότερη πόλη στην Ευρώπη. Η εκπληκτική αυτοκρατορία που εντυπωσίασε τον κόσμο με την λαμπρότητά της, διήρκεσε για αιώνες. Έγινε μια μεγάλη δύναμη με τον επίφοβο στόλο των κρατικών ναυπηγείων της, τα μεγαλύτερα και τα περισσότερο παραγωγικά της εποχής εκείνης. Εδώ, η αρχή του προπατορικού αμαρτήματος:
Ο Πάπας Ουρβανός Β΄καλεί για μια σταυροφορία το 1095 εναντίον των μουσουλμάνων, να απελευθερώσουν την Ιερουσαλήμ και τους Αγίους Τόπους.
Πιατσέντζα, μια μικρή πόλη 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας της Λομβαρδίας του Μιλάνου, μάλλον ασήμαντη. Και ξαφνικά, για λίγες ημέρες τον Μάρτιο του 1095 γίνεται σημαντική. Ο Πάπας Ουρβανός Β΄κάνει έκκληση, σχεδόν 35 χιλιάδες άνθρωποι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του, αναφέρει ένας χρονικογράφος. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι λαϊκοί άνθρωποι, υπάρχουν και μερικοί ιερείς και επισκόποι μεταξύ τους, από την Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία.
«Σελτζούκοι Τούρκοι, μουσουλμάνο», αναφέρει νωρίτερα ο απεσταλμένος του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Αλέξιου Α 'Κομνηνού, «σαρώνουν τη Μικρά Ασία και είναι κοντά στην Κωνσταντινούπολη, την Βασιλεύουσα». Επειγόντως απαραίτητη είναι η στρατιωτική βοήθεια για τους χριστιανούς της Ανατολής - ίσως θα μπορούσε να απελευθερωθεί η Ιερουσαλήμ από τον ζυγό αυτών των άπιστων.
Το γεγονός ότι ο άνθρωπος από το Βυζάντιο δεν είχε προσεγγίσει τον Αντιπάπα Κλήμη Γ΄, έμπιστος στον Γερμανό Αυτοκράτορα Ερρίκο Δ ', αλλά τον Ουρβανό Β΄, πρέπει να ήταν για τον ίδιο μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία. Στην πραγματικότητα, μια τέτοια μαζική εκδήλωση ήταν μια επίδειξη δύναμης στην αιώνια διαμάχη μεταξύ της γερμανικής Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του Πάπα.
Εύγλωττα, περιέγραψε ο Πάπας στο μαζεμένο πλήθος την υποτιθέμενη καταπίεση και βάναυση δίωξη των χριστιανών αδερφών από τους μουσουλμάνους - τους «εχθρούς του Θεού» όπως τους έλεγε. Και παρακάλεσε το πλήθος, στο πνεύμα του Αλέξιου, να βαδίσουν επιτέλους εναντίον τους. Τους συμμετέχοντες στον πόλεμο είχε υποσχεθεί την άφεση των αμαρτιών τους - σεσημασμένοι κακοποιοί έγιναν ευσπρόδεκτοι.
Ο Πάπας πρότεινε ότι η Σταυροφορία στην Ανατολή θα μπορούσε να είναι μια πράξη μετάνοιας για τις αμαρτίες και την αιώνια ζωή - η αστική φόρμουλα που ενθουσίασε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους τους επόμενους αιώνες. Η ομιλία του Πάπα της Ρώμης, θα έχει τεράστιες συνέπειες για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Βενετία, 1201
Τον Φεβρουάριο του 1201 έξι ιππότες από την Γαλλία φθάνουν στην Βενετία - απεσταλμένοι μιας νέας Σταυροφορίας. Καλούν τους πνευματικούς αδερφούς τους για λογαριασμό του Ιννοκέντιου Γ', ο οποίος στέφθηκε πρόσφατα, για ένα πολεμικό προσκύνημα με πνευματική ανταμοιβή - και γήινη. Οι Βενετοί είχαν εμπειρία με τις Σταυροφορίες και είχαν κάνει ήδη μια καλή λεία. Το 1100 Βενετοί Σταυροφόροι βασάνισαν στην Λυκία τους φύλακες των οστών του Αγίου Νικολάου. Τα λείψανα έγιναν λίγο αργότερα πόλος έλξης προσκυνητών. Λίγο αργότερα οι Σταυροφόροι της Βενετίας είχαν στην κατοχή τους το ένα τρίτο της πόλης Χάιφα. Ο σταυροφορικός ζήλος της Βενετίας ήταν μέχρι κείνη τη στιγμή τόσος, όσος χρειάζονται για να κρατήσει και να ενισχύσει την θέση της στην Μεσαιωνική Εγγύς Ανατολή.
Και ο ηλικιωμένος Δόγης Ερρίκο Νταντόλο (Ερρίκος Δάνδολος) που δέχτηκε τους απεσταλμένους, ήταν γιος Σταυροφόρου. Οι άνδρες ζήτησαν από τον Δόγη μεταγωγικά καράβια. Αλλά και νωρίτερα ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ'ε ίχε ζητήσει καράβια από τον Δόγη - σε αντάλλαγμα για το χαλάρωμα της απαγόρευσης του εμπορίου με τις περιοχές των Μουσουλμάνων.
O Nταντόλο ονόμασε τις τιμές: 94 χιλιάδες μάρκα και ως δώρο μια συνοδεία 50 πολεμικών καραβιών, με τη συμφωνία να μοιραστεί στα δύο το σύνολο της λείας. Το υψηλό ποσό ανταποκρίνεται στα έσοδα δύο ετών του Γάλλου βασιλιά, αλλά είναι μια δίκαιη τιμή - εν τέλει πρέπει να μεταφερθούν 33 χιλιάδες πολεμιστές με τα όπλα τους. Ως προκαταβολή οι έξι ιππότες δανείσθηκαν 2 χιλιάδες ασημένια μάρκα στο Ριάλτο. Στην Βενετία και στα γύρω νησιά, βράζει η πίσσα, με τα τσεκούρια και τα σφυριά να πιάνουν δουλειά. Για πρώτη φορά ναυπηγούνται πλοία για την μεταφορά αλόγων. Ήταν πλοία που πραγματοποίησαν την πρώτη αμφίβια επιχείρηση του Μεσαίωνα - στον Βόσπορο.

Οι τεχνίτες και μηχανικοί έπρεπε να πληρωθούν - με πολλά χρήματα. Το μαζικό κόψιμο ενός νέου ασημένιου νομίσματος έκανε αυτό το μέτρο δυνατό. Ως πλήρωμα για τα πλοία προσλήφθησαν 30 χιλιάδες άνδρες. Εκτός από τους ξένους, πρακτικά κάθε δεύτερος πολίτης της Βενετίας έγινε ναύτης - μετά από κλήρωση. Ο στόλος ετοιμάστηκε στον προγραμματισμένο χρόνο, αλλά ο εργοδότης των Βενετών απέτυχε να τηρήσει τα συμφωνηθέντα. Λιγότεροι από 12 χιλιάδες ιππείς κατέφθασαν στην Βενετία, πολλοί άλλοι κατευθύνθηκαν σε άλλα λιμάνια. Η Βενετία βρίσκονταν τώρα σε μια ολέθρια κατάσταση: Πως να πληρώσουν 12 χιλιάδες άνδρες έναν στόλο για 30 χιλιάδες άτομα, και επιπλέον τα άλογα; Oι ιππότες αναγκάστηκαν να δώσουν όλα τα χρήματα και τα πολύτιμα αντικείμενά τους, αλλά και πάλι έλειπαν κάπου εννιά τόνοι ασήμι - περίπου το ένα τρίτο του συνόλου. Ο Δόγης πρότεινε την αποπληρωμή του υπόλοιπου με την πρώτη λεία. Οι Σταυροφόροι κατενθουσιάστηκαν, και ο Δόγης ανακοίνωσε να ηγηθεί προσωπικά της πολεμικής εκστρατείας.
O «Εφιάλτης»
Το σχέδιο κυλούσε καλά για τον Δόγη: Το στράτευμα πρέπει να κυριεύσει την αποστάτιδα πόλη της Ζάρα στην Δαλματία. Μια χριστιανική πόλη. Το σχέδιο γνώριζαν μόνο οι ηγέτες των Σταυροφόρων - νωρίτερα υπέκεψαν λόγω του χρέους τους. Η επιχείρηση ξεκίνησε εγκαίρως, πριν τις φθινοπωρινές καταιγίδες. Μετά από πέντε ημέρες πολιορκίας, η πόλη καταλήθηκε, τα τείχη της γκρεμίστηκαν, πολλοί θανατώθηκαν. Ο χειμώνας πλησιάζει και μεταξύ των Σταυροφόρων ξεσπούν ταραχές. Οι Βαρώνοι κρατούν το μεγαλύτερο μέρος της λείας για τον εαυτό τους. Μια επιστολή του Πάπα αφορίζει όλο το στράτευμα για την πράξη του, αλλά οι στρατιωτιοί ηγέτες τους αναφέρουν ότι ο Άγιος Πατέρας τους χορήγησε τη συγχώρηση.
Την 1η Ιανουαρίου 1203 φθάνουν στην Ζάρα οι απεσταλμένοι του Βασιλιά Φιλίππου της Σουηβίας, με ένα εκπληκτικό μήνυμα. Ο κουνιάδος του Φιλίππου, ο Αλέξιος Άγγελος, ένας πρίγκιπας του Βυζαντίου, υπόσχεται μια τεράστια ανταμοιβή. Ο Αλέξιος, μαζί με τον πατέρα του - τον Αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, έγιναν το θύμα ενός πραξικοπήματος. Ο ίδιος κατάφερε να ξεφύγει από τους πραξικοπηματίες, και ζήτησε άσυλο στην Γερμανία. Ο 19χρονος Βυζαντινός αριστοκράτης φθάνει την άνοιξη του 1203 στην Κέρκυρα και ικετεύει τους Σταυροφόρους να τον ακολουθήσουν στην Κωνσταντινούπολη.
Στις 24 του Μάη, 200 καράβια αποπλέουν από τα λιμάνια της Κέρκυρας. Ένα μήνα αργότερα στην Κωνσταντινούπολη οι Έλληνες αντικρίζουν στον ορίζοντα τον στόλο των Σταυροφόρων - μισό εκατομμύριο άνθρωποι βίωναν μέσα από τα Θεοδοσιανά Τείχη της Πόλης. Στην Βενετία ή στο Παρίσι της εποχής, όχι περισσότεροι από εξήντα χιλιάδες.
«Τώρα μπορείτε να μάθετε πως κοίταζαν επίμονα την Κωνσταντινούπολη εκείνοι που δεν την είχαν δει. Γιατί δεν μπορούσαν καθόλου να σκεφτούν πως μπορεί να υπάρχει σε όλο τον κόσμο μια τόσο πλούσια πόλη, όταν είδαν αυτά τα ψηλά της τείχη και τους πλούσιους πύργους κι αυτά τα πλούσια παλάτια με τις ψηλές εκκλησίες, που ήταν τόσες πολλές που κανείς δεν θα το πίστευε αν δε το έβλεπε με τα μάτια του, και ακόμα το μήκος της πόλης που κυβερνούσε τις υπόλοιπες. Και μάθετε πως δεν υπήρξε άνθρωπος, άνθρωπος τόσο ασυγκίνητος, που να μην ανατριχιάσει. Κι αυτό δεν ήταν καθόλου περίεργο, γιατί ποτέ δεν ανέλαβαν άνθρωποι μια τόσο μεγάλη επιχείρηση από τότε που χτίστηκε ο κόσμος» - σημειώνει ο ιππότης Γοδεφρείδος Bιλλεαρδουΐνος.
«H ολιγωρία και η οικουρότης αυτών που χειρίζονταν τα πράγματα έφερε τους ληστές ως δικαστές και τιμωρούς»
Οι Σταυροφόροι έριξαν άγκυρα στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου, και όταν αργότερα τα πλοία με τα άσπρα φλάμπουρα έκαναν την εμφάνισή τους κάτω από τα τείχη της Πόλης, με τον Αλέξιο μπροστά, αντί για επεφημίες και χειροκροτήματα, έβρεχε βέλη. Χωρίς βία, ο Αλέξιος δεν θα κέρδιζε τον θρόνο του. Στις 17 Ιουλίου ξεκίνησε η μεγάλη επίθεση. Νωρίτερα κυριεύθηκε ο πύργος στον Γαλατά και έσπασε η αλυσίδα στον Κεράτιο. Εδώ ήταν το εμπορικό λιμάνι, και εδώ ήταν τα τείχη με το μικρότερο ύψος. Αυτό το γνώριζε ο Αλέξιος.
Το σταυροφορικό στράτευμα πολεμούσε χωρισμένο: Φράγκοι και Φλαμανδοί στην ξηρά, στο παλάτι των Βλαχερνών, οι Ενετοί στην θάλασσα. Τα πλοία έφεραν μαζί τους πολιορκητικές μηχανές, με τις οποίες καθώς πλησίζαν τα τείχη, πηδούσαν πάνω τους. Οι πολεμικές κραυγές ήταν τόσο δυνατές, παρατηρεί ο Βιλλεαρδουίνος, που φαινόταν ότι η Γη και η Θάλασσα κατέρρεε.
Ο Νταντόλο διέταξε τους κωπηλάτες του να τον βγάλουν έξω στην όχθη, κάτω από τα τείχη. Βλέποντας το χρυσαφί-κόκκινο φλάμπουρο του Αγίου Μάρκου στην όχθη, τον μιμήθηκαν και άλλοι. Ήταν η σημαντικότερη πράξη στην ναυτική ιστορία της Βενετίας, ετυμηγορεί ο ιστορικός Κρόουλι. Οι υπερασπιστές του τείχους δεν άντεξαν στις συνδυασμένες επιθέσεις από την ξηρά και από την θάλασσα. Οι Eνετοί κατάφεραν να ανοίξουν μία πόρτα και εισήρθαν μέσα στην πόλη. Ο αυτοκράτορας έστειλε εναντίον τους την δύναμη ελίτ που είχε κάτω από τις διαταγές του: Την Βαραγγική Φρουρά - την οποία στελέχωναν Νόρμαν και Βίκιγκς. Οι Eνετοί άναψαν τότε μια φωτιά μπροστά τους, για να ζητήσουν ασφάλεια πίσω από το πύρινο τοίχος. Κατάφεραν να πάρουν αρκετά άλογα μαζί τους, τα οποία λίγο αργότερα έδωσαν ως βοήθεια στους μαχόμενους Φράγκους και Φλαμανδούς.

Τότε συνέβη το θαύμα που περίμεναν οι Σταυροφόροι: Οι Έλληνες έκαναν πίσω, αν και ήταν αριθμητικά περισσότεροι, ο πραξικοματίας μονάρχης έφυγε από την πρωτεύουσα τη νύχτα - μαζί με πολύτιμους θησαυρούς. Οι κάτοικοι της Πόλης απελευθέρωσαν τον πατέρα του Αλέξιου, τον Ισαάκιο, από την φυλακή. Από αυτόν ανέμεναν τώρα οι Σταυροφόροι να επιβεβαιώσει τη συμφωνία που έκαναν νωρίτερα με τον γιό του. Ο γέρος έμεινε κεραυνόπληκτος από τις υποσχέσεις που έδωσε ο ανόητος νεαρός άνδρας, αναφέρουν οι χρονικογράφοι. Προπάντων, να θέσει την Ορθόδοξη Εκκλησια υπό την κηδεμονία της Ρώμης, θεωρούσε εξωπραγματικό. Οι απεσταλμένοι των Σταυροφόρων δεν ενέδωσαν, και τελικά ο γέρος μονάρχης υπέγραψε. Με βασιλική μεγαλοπρέπεια ο Αλέξιος στέφθηκε συναυτοκράτορας (Αλέξιος Δ').
Οι Φράγκοι πήραν την πρώτη δόση από 86 χιλιάδες μάρκα που τους πλήρωσε ο Αλέξιος. Περισσότερα δεν υπήχαν στα αυτοκρατορικά ταμεία. Στην ανάγκη του, ο αυτοκράτορας διέταξε να λεηλατηθούν οι εκκλησίες, αναφέρει ο Νικήτας Χωνιάτης. Οι εντάσεις μεγάλωναν μέρα με τη μέρα. Στις 18 Αυγούστου, ένα όχλος επιτέθηκε εναντίον της συνοικίας των Ιταλών εμπόρων στο Χρυσό Κέρας. Αυτοί διέφυγαν στο στρατόπεδο των Σταυροφόρων, αλλά επέστρεψαν κρυφά τη νύχτα και πυρπόλησαν τη συνοικία. Τρεις μέρες και τρεις νύχτες η φωτιά κατασπάραζε τα πανέμορφα κτίρια της Πόλης, γράφει ο Χωνιάτης. Κάπου δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα έγιναν στάχτη. Πάνω από εκατό χιλιάδες άνθρωποι έμειναν άστεγοι.
Οι Σταυροφόροι ήταν πεινασμένοι και κάθε μέρα και περισσότερο ανυπόμονοι. Ο αυτοκράτορας δολοφονήθηκε από τον Μουρτζούφλο, ο οποίος και στέφθηκε τον Φεβρουάριο ως αυτοκράτορας Αλέξιος Ε' Μούρτζουφλος. Χρήματα για να γυρίσουν πίσω δεν είχαν άλλο, ούτε και για να συνεχίσουν για τους Άγιους Τόπους ή την Αίγυπτο. Δεν χρειάζονταν άλλωστε. Η πλουσιότερη πόλη της Οικουμένης ήταν ακριβώς μπροστά τους. Οι ηγέτες των Σταυροφόρων μοίρασαν προκαταβολικά τη λεία. Τα τρία τέταρτα του μεριδίου ανήκαν στην Βενετία, έως ότου αποπληρωθούν τα χρέη.
«H μάχη είναι αμφίρροπη, τα ανθρώπινα πράγματα παίζονται στα ζάρια και η νίκη αλλάζει χέρια»
Στις 9 Απριλίου 1204 οι πολεμικές φανφάρες ηχούν για επίθεση, αλλά ο Μουρτζούφλος ενίσχυσε στο μεσοδιάστημα τα τείχη στον Κεράτιο. Η πρώτη επίθεση ήταν χωρίς αποτέλεσμα. Οι Έλληνες έδειξαν πάνω στα τείχη τα οπίσθιά τους στους Σταυροφόρους.
Στην δεύτερη επίθεση, φύσηξε ξαφνικά δυνατός άνεμος και πίεσε τα πλοία κοντά στα τείχη. Εκατό ασημένια μάρκα ήταν η αμοιβή για τον πρώτο που θα κατέφερε να περάσει απέναντι στα τείχη. Πρώτος προσπάθησε ένας Βενετός, αλλά δευτερόλεπτα αργότερα έγινε κομμάτια από τα σπαθιά και τα τσεκούρια των υπερασπιστών. Ο δεύτερος ήταν ένας Φράγκος ιππότης, ο οποίος κατάφερε μετά τα χτυπήματα να σηκωθεί και πάλι όρθιος. Οι υπερασπιτές πανικοβλήθηκαν και άφησαν τον πύργο ανυπεράσπιστο. Τη νύχτα έφυγε από την πρωτεύουσα ο Μουρτζούφλος.
13 Απριλίου 1204
Την επόμενη μέρα, μια σιωπηλή πομπή υποδέχτηκε τους Σταυροφόρους. Μπροστά οι ιερείς και οι άγιες εικόνες, πίσω ο λαός. Μια τελετή υποδοχής νέου αυτοκράτορα - μάταια. Oι Σταυροφόροι μαίνονταν όπως τα πεινασμένα ζώα. Η λεία απαριθμήθηκε αργότερα σε 400 χιλιάδες ασημένια μάρκα. Οι άνδρες λήστεψαν τα πάντα με ωμή βία: Άρπαξαν τα παιδιά από τις μάνες τους, και τις μάνες από τα παιδιά τους, βίασαν τις παρθένες μέσα στις εκκλησιές. Ολόκληρος ο γυναικείος πληθυσμός της Κωνσταντινουπόλεως, αδιακρίτως ηλικίας, βιάστηκε.

Τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα καίγονταν από τους σταυροφόρους, για να ψήσουν τα κρεατικά τους. Η Αγιά-Σοφιά λεηλατήθηκε ανελέητα και με μουλάρια μετέφεραν τη λεία: Καθώς τα ζώα γλιστρούσαν πάνω στο μάρμαρο της εκκλησιάς, με τσιμπήματα από μαχαίρια εξανάγκαζαν τα ζώα να ορθοποδήσουν. Ο ιερός τόπος πασαλείφθηκε με αίμα και κοπριές. «Οι δε Σαρακηνοί δεν έκαναν έτσι, και φέρθηκαν πολύ φιλάνθρωπα και ευγενικά όταν κυρίευσαν την Ιερουσαλήμ. Γιατί ούτε πείραξαν τις γυναίκες των Λατίνων, ούτε τον κενό τάφο του Χριστού έκαναν ομαδικό τάφο» - σημειώνει ο Χανιώτης.

Το αμαρτωλό μερίδιο της Βενετίας ήταν τρία όγδοα του συνόλου της αυτοκρατορίας, όπως και τρία όγδοα της Βασιλεύουσας, συμπεριλαμβανομένων των ναυπηγείων. Ο Βιλλεαρδουίνος σημειώνει ότι «από την εποχή της δημιουργίας του κόσμου, ποτέ, σε καμία πόλη, δεν κατακτήθηκαν τόσα λάφυρα».
Η βάση που δημιούργησε την βενετσιάνικη θαλάσσια αυτοκρατορία «Stato da Mar»: Εδώ, τα νερά του Βοσπόρου, έγιναν το κυριότερο εμπορικό κέντρο της Γαληνοτάτης Δημοκρατία της Βενετίας. Ο Νταντόλο, ο οποίος είχε τυφλωθεί στην Κωνσταντινούπολη πολλά χρόνια νωρίτερα, ενώ ήταν επικεφαλής μίας πρεσβείας των Βενετών στον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό, πέθανε εκεί. Θάφτηκε στην Αγιά Σοφιά. Πριν τον θάνατό του, έστειλε τέσσερα μπρούτζινα άλογα, το κόσμημα του Ιπποδρόμου της Κωνσταντινούπολης, στην Βενετία, όπου και διακοσμούν σήμερα τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Μάρκου. Ακόμα και η βαριά μεγαλοπρεπής χαλύβδινη πόρτα του ναού, κοσμούσε την Αγιά Σοφιά. Με την πτώση της Κωνσταντινούπολης, έπεσε ταυτόχρονα και το ισχυρότερο προπύργιο κατά των μουσουλμάνων.