ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΙΚΕΣ ΑΡΙΕΤΕΣ

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2008

Απο την Ιστορία της Περιοχής μας

Παρρασία και ΠαρράσιοιΔιαβαίνοντας τον Αλφειό ποταμό από τη Γόρτυνα μπαίνουμε στη χώρα των Παρρασίων που κατά την αρχαιότητα ήταν περιοχή της Αρκαδίας. Η χώρα αυτή κατά την αρχαιότητα συμπεριλάμβανε δεκάδες χωριά, και είχε κέντρο την ιερή Κορυφή του Λυκαίου, όπου ο τόπος γεννήσεως του Διός. Η ονομασία Διαφόρτι έχει σαν πρώτο συνθετικό την λέξη Δίας. Η Παρασσία. περιλάμβανε την λεκάνη του Αλφειού από την Καρύταινα στα Ανατολικά, το Όρος Λύκαιο, Νότια, τα βουνά της Ανδρίτσαινας στα Δυτικά και στα Βόρεια το ύψωμα Καλόγρια, στο βάθος του οποίου ρέει ο ποταμός Αλφειός.Η λέξη Παρράσιος είναι προελληνικής προέλευσης. Κατά μία άποψη σημαίνει τον ευρισκόμενο κοντά (παρά) την ασίη (=έλος) , διότι στα προϊστορικά χρόνια, πριν ο Αλφειός σχηματιστεί, η τοποθεσία ήταν λίμνη από την οποία με τις γεωλογικές μεταβολές δημιουργήθηκαν και τα ανθρακοφόρα τενάγη. Ο Στράβων λέει για τους Παρράσιους: "Δοκεί δε παλαιότερα έθνη των Ελλήνων είναι τα Αρκαδικά, Αζάνες τε και Παρράσιοι και άλλοι τοιούτοι." Ο Παυσανίας στην περιοδεία του αναφέρει: "αφού διαβούμε τον ποταμό Αλφειό φθάνουμε στη χώρα η οποία ονομάζεται Τραπεζουντία, (τμήμα της Παρρασίας) όπου υπάρχουν τα ερείπια της Τραπεζούντας (κάπου ανάμεσα στα σημερινά χωριά Κυπαρίσσια και Μαυριά). Από την Τραπεζούντα, όταν κατεβούμε πάλι αριστερά προς τον Αλφειό, όχι μακριά από τον ποταμό, συναντούμε την τοποθεσία που λέγεται Βάθος (σήμερα βαθύρεμα). Εκεί κάθε τρία χρόνια τελούν εορτή προς τιμήν των μεγάλων θεαίνων. Υπάρχει εκεί και μία πηγή η οποία ονομάζεται Ολυμπιάς, της οποίας το νερό τρέχει τον ένα χρόνο και τον άλλο στερεύει. Πλησίον της πηγής βγαίνει φωτιά από τη γη." (Παυσ. Η΄29,1.) Η θέση αυτή υπήρχε μέχρι πριν λίγα χρόνια, -οπότε καταστράφηκε από τη ΔΕΗ- και ονομαζόταν "Ηφαίστειο" γιατί έβγαιναν καπνοί από τη γη.Μεταξύ των αρχαίων κωμών της Παρρασίας ήταν η Τραπεζούντα, η Βασιλίς και η Θωκνία στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλφειού, οι δύο πρώτες στους ανατολικούς πρόποδες του Λυκαίου όρους. Αλλά στην Παρρασία ανήκαν και οι πόλεις Θεισόα (στο σημερινό χωριό Θεισόα ), Φιγάλεια, δίπλα στον ποταμό Νέδα, και Αλίφειρα που και αυτές εθεωρούντο αρκαδικές πόλεις. Τέλος στον Παρράσιο χώρο φαίνεται ότι ανήκε και η Βρένθη (στην Καρύταινα) όπως και η περιοχή του Παλαιοκάστρου, περιοχή που εκατοικείτο από την προϊστορική ακόμη εποχή, όπως προκύπτει από τα ευρήματα του αρχαιολογικό του χώρου, που ερεύνησε ομάδα της Ολλανδικής Αρχαιολογικής Σχολής. Όλες οι πόλεις της αρχαίας Παρασσίας εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους της που μετοίκισαν στην Μεγάλη Πόλη που ίδρυσε ο Επαμεινώνδας το 371 π.χ. Αρκετά στοιχεία για την περιοχή της Παρασσίας αναφέρει ο Παυσανίας στα "Αρκαδικά". Ειδική μνεία πρέπει να δοθεί στην Τραπεζούντα, που κατά την αρχαιότητα υπήρξε και πρωτεύουσα της Αρκαδίας, εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της, όταν με την ίδρυση της Μεγάλης Πόλεως από τον Επαμεινώνδα το 371 π.χ. αυτοί αρνήθηκαν να μετοικήσουν σ' αυτήν. Έτσι σύμφωνα με τον Παυσανία, "οι Τραπεζούντιοι αναχώρησαν από την Πελοπόννησο δια παντός, όσοι από αυτούς γλίτωσαν και δεν θανατώθηκαν από τους οργισμένους Αρκάδες, που τους σκότωναν αμέσως. Μπήκαν, λοιπόν σε πλοία και πήγαν στον Εύξεινο Πόντο και έγιναν δεκτοί από τους κατοίκους της Τραπεζούντας, διότι είχαν το ίδιο όνομα και προήρχοντο από την μητρόπολή τους" (Παυσ. Η΄ 27 5,6). Σήμερα έχει ταυτισθεί η θέση της στην ανατολική πλαγιά του Λυκαίου, όπου βρέθηκαν διάσπαρτα τα ερείπια της αρχαίας πόλης - σύμφωνα με αρκετούς ερευνητές - όπως τα αποκάλυψε το 2000 ο εκσκαφέας της ΔΕΗ σκάβοντας για λιγνίτη...Η Βασιλίς βρισκόταν στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλφειού, στους ανατολικούς πρόποδες του Λυκαίου όρους, κοντά στην Τραπεζούντα. Τοποθετείται μεταξύ του Αλφειού ποταμού και του χωριού Ίσωμα Καρυών, πάνω σε λόφο και βορειοδυτικά της Μεγαλόπολης. Και αυτή η πόλη, όπως και η Τραπεζούντα, εγκαταλείφθηκε όταν ιδρύθηκε η Μεγαλόπολη από τον Επαμεινώνδα. Ο Παυσανίας στην 21η διαδρομή στα Αρκαδικά του Η, κεφ. 29 παρ.5, λέει:«Από την τοποθεσία που λέγεται Βάθος η Βασιλίς απέχει περίπου δέκα στάδια (1850 μέτρα). Οικιστής αυτής ήταν ο Κύψελος, ο οποίος πάντρεψε την θυγατέρα του με τον Κρεσφόντη, το γιό του Αριστομάχου. Επί των ημερών μου η Βασιλίς ήταν ερειπωμένη πόλις και σωζόταν μόνο το ιερόν της Ελευσίνιας Δήμητρας.»Αν υποθέσουμε ότι πράγματι η τοποθεσία Βάθος ευρισκόταν εκεί που πιο πάνω την τοποθετήσαμε με βάση τα λεγόμενα του Παυσανία, τότε το χωριό Βασιλίς θα πρέπει να ήταν χτισμένο στην θέση «Παλιόπυργος» ή πιθανότερα, απέναντι στην θέση «Μάρμαρα». Στις δύο αυτές περιοχές σήμερα δεν υπάρχουν εμφανή στοιχεία που να δικαιολογούν την ονομασία τους, ερείπια από κάποιο παλιό κτίσμα στην πρώτη ή κάποια σκόρπια μάρμαρα που να μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου αρχαίου κτίσματος, στην δεύτερη. Το μόνο σημάδι που υπάρχει είναι μία πέτρα, που φαίνεται ότι έχει δουλευτεί από ανθρώπινο χέρι, στη θέση "μάρμαρα". Στην Βασιλίδα λοιπόν, ο ιδρυτής της Κύψελος, έχτισε τον ναό της Ελευσίνιας Δήμητρας και καθιέρωσε καλλιστεία γυναικών, οι οποίες ονομάζονταν «χρυσοφόρες». Είναι ίσως τα αρχαιότερα καλλιστεία στον κόσμο:"Οἶδα δὲ καὶ περὶ κάλλους γυναικῶν ἀγώνα πότε διατεθέντα. Περὶ οὐ ἱστορῶν Νικίας ἐν τοὶς Ἀρκαδικοὶς διαθεῖναι φήσιν αὐτὸν Κύψελον, πόλιν κτίσαντα ἐν τῷ πεδίῳ περὶ τὸν Ἀλφειὸν εἷς ἢν κατοικίσαντα Παρρασίων τινὰς τέμενος καὶ βωμὸν ἀναστῆσα Δήμητρα Ἐλευσινία, ἢς ἐν τῇ ἑορτῇ καὶ τὸν τοῦ κάλλους ἀγανὰ ἐπιτελέσαι καὶ νικῆσαι πρῶτον αὐτοῦ τὴν γυναίκα Ἠροδίκην. Ἐπιτελεῖται δὲ καὶ μέχρι νῦν ὁ ἀγὼν οὗτος καὶ αἳ ἀγωνιζόμενοι γυναῖκες χρυσοφόροι ὀνομάζονται". (ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΑΙ ΙΓ' 609e).
Κρητέα Λίγο ψιλότερα από τη θέση της αρχαίας Τραπεζούντας, και πάνω από το σημερινό χωριό Ίσιωμα, κατά την αρχαιότητα υπήρχε περιοχή που ονομαζόταν Κρητέα. Στην περιοχή αυτή σύμφωνα με τη Μυθολογία η θεά Ρέα έφερε στον κόσμο το Δία και τον παρέδωσε βρέφος στις νύμφες Θεισόα, Νέδα και Αγνώ να τον αναθρέψουν, "ταις νύμφαις δε ονόματα υφ' ών τον Δία τραφήναι λέγουσι, τίθενται Θεισόαν και Νέδαν και Αγνώ" (Παυσ. Η΄ 38, 2).
Ο Παυσανίας αναφέρει επίσης: "…το όρος εστί το Λύκαιον καλούσι δε αυτό και Όλυμπον, και Ιεράν γε έτεροι των Αρκάδων κορυφήν. Τραφήναι δε τον Δία φασίν εν τω όρει τούτω και χώρα τε εστίν εν Λυκαίω Κρητέα καλουμένη - αύτη δε η Κρητέα εστίν εξ' αριστεράς Απόλλωνος άλσους επίκλησιν Παρρασίου - και την Κρήτην ένθα ο Κρητών έχει λόγος τραφήναι Δία, το χωρίον τούτο είναι, και ου δια την νήσον, αμφισβητούσιν οι Αρκάδες"Δηλαδή "... το όρος είναι το Λύκαιον, το ονομάζουν και Όλυμπο και άλλοι ιερή των Αρκάδων κορυφή. Λένε δε ότι στο βουνό αυτό ανατράφηκε ο Δίας και υπάρχει στο Λύκαιο και μία έκταση που καλείται Κρητέα - βρίσκεται αυτή η Κρητέα στα αριστερά του άλσους που το αποκαλούν "του Παρρασίου Απόλλωνα" - και ως Κρήτη, για την οποία η παράδοση των Κρητών λέει ότι ανατράφηκε ο Δίας, νοείται αυτό εδώ το μέρος και όχι το νησί Κρήτη που το τελευταίο αμφισβητούν οι Αρκάδες". (Παυσ. Η΄38, 2) "Πώς καλλίτερα θα μπορούσε κανείς να υμνήσει κατά τις θυσίες το Δία / παρά να τον ειπεί θεό, πάντοτε μέγα, αιώνιο άνακτα, / διώκτη των Πηλαγόνων, δικαστή των επουρανίων θεών; / Πώς θα τον εξυμνήσωμεν, ως Δικταίον ή ως Λυκαίον; / Ο νους μου ευρίσκεται σε μεγάλη αμφιβολία / διότι το γένος του είναι αμφισβητήσιμον./ Ω Δία, άλλοι μεν λέγουν ότι εγεννήθης εις τα Ιδαία βουνά / άλλοι όμως, Δία, λέγουν ότι εγεννήθης εις την / Αρκαδία, ποιοι από τους δύο πατέρα μας είπαν ψέματα; / Οι Κρήτες λέγουν πάντοτε ψέματα και προς τούτο είπαν ψέματα, / διότι κατασκεύασαν για σένα τάφο, / εσύ όμως δεν απέθανες διότι εσύ είσαι αιώνιος. / Αλλά εσένα σε γέννησε η Ρέα εις το Παρράσιον, / όπου ήταν ένα βουνό πολυσκέπαστο με θάμνους, γι αυτό το λόγο / ο τόπος αυτός είναι ιερός…"Ο Ναός του Παρρασίου Απόλλωνα Κοντά στην Κρητέα, όπως και η σκαπάνη του Κουρουνιώτη αποκάλυψε το 1903, υπήρχε ιερό του Απόλλωνα, "...στ' ανατολικά του βουνού, υπάρχει ιερό του Απόλλωνα, του επονομαζόμενου Παρρασίου τον λένε και Πύθιον. Υπάρχει ετήσια γιορτή για το θεό, κατά την οποία θυσιάζουν στην αγορά αγριογούρουνο για τον Επικούρειο Απόλλωνα. Αφού γίνει αυτού η θυσία, μεταφέρουν το σφάγειο στο ιερό του Παρρασίου Απόλλωνα με πομπή και υπό τους ήχους αυλού. Εκεί κόβουν τα μηριά και τα καίνε και τρώνε επί τόπου το κρέας του ιερείου. Έτσι συνηθίζουν να κάνουν τη θυσία". (Παυσ. Η΄ 38, 8.)Στην ίδια θέση, που σήμερα ονομάζεται Μάρμαρα, βρίσκεται μισογκρεμισμένο το εξωκλήσι του Αϊ Γιάννη του "Ψηλού" κοντά στο χωριό Ίσωμα Καρυών. Το εκκλησάκι είναι χτισμένο με τις πέτρες του αρχαίου ναού, και γύρω του κείτονται σκόρπια αρχαία οικοδομικά μέλη. Μάλιστα λέγεται ότι η άγια τράπεζα είναι το αρχαίο θυσιαστήριο του ναού του Παρρασίου Απόλλωνα. Το κτίσιμο της εκκλησίας του Αη Γιάννη πάνω στα ερείπια του ναού του θεού του φωτός και της ελεύθερης έκφρασης Απόλλωνα δεν φαίνεται τυχαίο αφού ο Άγιος Ιωάννης αντιπροσωπεύει και αυτός την αλήθεια και το φως.Αλλά η όποια συνέχεια στη συζήτηση περί Παρρασίας δεν θα πρέπει να αγνοήσει το κέντρο της, την Λυκόσουρα, κέντρο γεωγραφικό, πολιτικό και θρησκευτικό της αρκαδικής αυτής χώρας. Αλλά ούτε τον ιερό τόπο συνάθροισης, λατρείας και αθλητικής άμιλλας όλων των αρχαίων Αρκαδικών φύλων, το όρος Λύκαιο, την ιερά κορυφή των Αρκάδων.


Διοικητική Οργάνωση (1833 έως σήμερα)

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό, κατά την πρώτη διοικητική διαίρεση του νεοελληνικού κράτους (Β.Δ. 3ης/15ης Απριλίου 1833 - ΦΕΚ 12), η Μεσσηνία αποτέλεσε έναν από τους 10 νομούς του ελληνικού βασιλείου, με πρώτη πρωτεύουσα την Αρκαδιά (Κυπαρισσία κατά τη μεταγενέστερη ονομασία της). Τα φυσικά σύνορα του νομού, όπως τα καθόριζε το συγκεκριμένο διάταγμα, ήταν ο Αλφειός προς την Ηλεία (Ήλιδα), και προς τη (δυτική) Λακωνία «η από του Ταϋγέτου προβαίνουσα ράχις Βέργα παρά τον Αλμυρό». Η Μεσσηνία περιελάμβανε «τους επί της αριστεράς όχθης του Αλφειού κειμένους τόπους της επαρχίας Πύργου και τας μέχρι τούδε επαρχίας Φαναρίου, Αρκαδίας, Μεθώνης, Νεοκάστρου, Κορώνης, Καλαμάτας, Νησίου, Ανδρούσης, Ιμπλακίων και Μικρομάνης.». Η Μεσσηνία είχε τις επαρχίες Ολυμπίας με πρωτεύουσα το Φανάρι, Τριφυλίας (Αρκαδιά), Μεθώνης (Μεθώνη), Μεσσήνης (Ανδρούσα) και Καλαμών (Καλαμάτα).Το 1835 με το Β.Δ. της 9ης (21ης) Απριλίου, σχηματίστηκαν τα όρια του νομού, τα οποία «αρχίζουν στις εκβολές του ποταμού Αλφειού και ακολουθούν τη γραμμή αυτού μέχρι το Βλαχοράπτη, όπου εκβάλλει στον Αλφειό ο μικρός ποταμός Γορτύνιος. Από εκεί στρέφονται προς νοτιοανατολάς και φθάνουν μέχρι την κορυφή του όρους Υψηλή Παναγιά, ακολουθούν τις κορυφές των ορέων μέχρι το λόφο Κερασούλα μέχρι Τετράγι. Από εκεί ακολουθούν τα όρη, αφήνουν το χωριό Χρανούς στο νομό Αρκαδίας, ανέρχονται στο όρος Αλωνίτσα, αφήνουν στο νομό Μεσσηνίας το χωριό Σούλι και την κοιλάδα της Μακριάς Λάκκας. Από εκεί στρέφονται προς Ξερόβουνο και αφήνουν στη Μεσσηνία το χωριό Λεσσίνι και κατευθύνονται προς το Μάλεβο, απ΄ όπου ακολουθούν ευθεία γραμμή προς νότον και φθάνουν στο όρος Άγιος Ηλίας, απ΄ όπου ακολουθούν τα όρια του νομού Λακωνίας μέχρι τον Μεσσηνιακό Κόλπο».Με το ίδιο διάταγμα οι επαρχίες στο νομό παρέμειναν 5, ως είχαν, πρωτεύουσα του έγινε η Καλαμάτα (αντί της Αρκαδιάς), ενώ σχηματίστηκαν 57 δήμοι, οι οποίοι το 1840 συγχωνεύτηκαν σε 28.Το 1836, εφαρμόστηκε νέο σύστημα στη χώρα η οποία διαιρέθηκε σε 30 περιφερειακές διοικήσεις και 19 υποδιοικήσεις(Β.Δ. 20ης Ιουνίου/21ης Ιουλίου 1836 - ΦΕΚ 28), καταργουμένου του νομαρχιακού συστήματος που ίσχυε μέχρι τότε. Σύμφωνα με τη νέα διοικητική διαίρεση, η Μεσσηνία είχε 3 διοικήσεις και 2 υποδιοικήσεις:•Τη διοίκηση Μεσσηνίας με τις επαρχίες Καλαμών και Μεσσηνίας -και έδρα την Καλαμάτα- όπου υπάγονταν 5 Δήμοι: Καλαμών, θουρίας, Άριος, Αλαγονίας και Αμφείας. Η υποδιοίκηση Μεσσηνίας περιελάμβανε την ομώνυμη επαρχία με 13 Δήμους: Παμίσου, Εύας, Δερρών, Στενυκλήρου, Οιχαλίας, Ανδανίας, Πολίχνης, Βαλύρας, Ιθώμης, Υαμίας, Λευκοθέας, Αριστομένους και Τομέως.•Τη διοίκηση Τριφυλίας με τις επαρχίες Ολυμπίας και Τριφυλίας -και έδρα την Κυπαρισσία- όπου υπάγονταν 10 Δήμοι: Κυπαρισσίας, Εράνης, Πλαταμώδους, Κενηρίου, Φλεσιάδος, Τριπύλης, Αετού, Ηλεκτρίδος, Δωρίου και Αυλώνος.Η υποδιοίκηση Ολυμπίας περιελάμβανε την ομώνυμη επαρχία στην οποία υπάγονταν 12 δήμοι: Αλιφείρας, Αρήνης, Βώλακος, Είρας, Ηπείου, Θείσης, Λεπρέου, Μακίστου, Σκιλλούντος, Τυμπαναίων, Φιγαλείας και Ανδριτσαίνης.•Τη διοίκηση Πυλίας με την επαρχία Μεθώνης και έδρα την Πύλο, που είχε 13 δήμους: Μεθώνης, Πηδάσου, Νέας Κρήτης, Αιγαλέου (Χανδρινού), Τιμαθείας (Σουλιναρίου), Βουφρασίου (Χατζή), Κολωνίδος, Αιπείας, Κορώνης, Βίαντος (Μίσκα), Πύλου, Κορυφασίου (Ίκλαινας) και Σκάρμιγγος.Το 1938 έγιναν κάποιες μικρές μεταβολές στην προαναφερόμενη διοικητική διάρθρωση της Μεσσηνίας: η διοίκηση Πυλίας, που περιελάμβανε την επαρχία Μεθώνης, μετατράπηκε σε υποδιοίκηση της διοίκησης Μεσσηνίας. Ακολούθησαν το 1840 οι συγχωνεύσεις των εξής Δήμων:Οι 13 της υποδιοίκησης Μεσσήνης σε 6: Παμίσου, Εύας, Οιχαλίας, Ανδανίας, Ιθώμης και Αριστομένους.Οι 10 της διοίκησης Τριφυλίας σε 6: Κυπαρισσίας, Εράνης, Φλεσιάδος, Τριπύλης, Δωρίου και Αυλώνος.Οι 13 της υποδιοίκησης Πυλίας σε 5: Πύλου, Μεθώνης, Κολωνίδων, Βουφρασίου και Κορώνης. Οι 13 της υποδιοίκησης Ολυμπίας σε 6: Ανδριτσαίνης, Φιγαλείας, Αλιφείρας, Βώλακος, Αρήνης και Σκιλλούντος.Το 1843 καταργήθηκαν όλες οι υποδιοικήσεις, ενώ το 1845 επανήλθε σε ισχύ το νομαρχιακό και επαρχιακό σύστημα. Η Μεσσηνία, διατηρώντας τα όριά της, διαιρέθηκε σε 5 επαρχίες, όπως και το 1833, με μόνη διαφορά τη μετονομασία της επαρχίας Μεθώνης σε Πυλίας. Έτσι, οι 5 επαρχίες ήταν: Καλαμών, Μεσσήνης, Πυλίας, Τριφυλίας και Ολυμπίας. Έδρα του Νομάρχη ορίστηκε η Καλαμάτα, ενώ των Επάρχων της Τριφυλίας η Κυπαρισσία, της Ολυμπίας η Ανδρίτσαινα -αντί του Φαναρίου (Παρασσίας)- και της Πυλίας το Νεόκαστρο. Οι δήμοι παρέμειναν όπως είχαν ορισθεί μετά τις συγχωνεύσεις του 1840.Τα επόμενα χρόνια υπήρξαν κάποιες μικροαλλαγές που αφορούσαν:I. Τη μεταφορά εδρών κάποιων δήμων, II. Μετονομασίες οικισμών δήμων, III. Το χωρισμό των δήμων: Φλεσσιάδος σε Πλαταμώδους και Φλεσιάδος, (1855) Τριπύλης σε Τριπύλης και Αετού (1876) Δωρίου σε Δωρίου και Ηλεκτρίδος (1876) Κορώνης σε Κορώνης και Αιπείας (1890)IV. Την κατάργηση του δήμου Ηλέκτρας και την υπαγωγή του στο δήμο Δωρίου (1892).Ακόμα, με Β.Δ. εγκρίθηκε «να συνοικισθή πόλις, φέρουσα την επωνυμίαν Νέαι Καλάμαι» στην παραλία της Καλαμάτας (1860), ενώ ιδρύθηκε ο οικισμός της Μπούκας στο δήμο Παμίσου (1872).Το 1899 ο νομός Μεσσηνίας κατατμήθηκε σε 2 μικρότερους: Το νομό Μεσσηνίας με τις επαρχίες Καλαμών, Μεσσήνης και Πυλίας και έδρα την Καλαμάτα και το νομό Τριφυλίας με τις επαρχίες Τριφυλίας και Ολυμπίας και έδρα την Κυπαρισσία.Το 1909, σε μια γενικότερη μείωση των νομών, καταργήθηκε ο νομός Τριφυλίας και η περιφέρειά του με τις δύο επαρχίες του (Τριφυλίας και Ολυμπίας) προσαρτήθηκαν στο νομό Μεσσηνίας. Η πρώτη μεταβολή στα όρια του νομού υπήρξε το 1937, οπότε με αναγκαστικό νόμο, η περιοχή της Μεσσηνιακής Μάνης (τ. δήμοι Αβίας, Καρδαμύλης και Λεύκτρου) που αποτελούσαν τμήμα της επαρχίας Οιτύλου αποσπάστηκε από το νομό Λακωνίας και εντάχθηκε διοικητικά στο νομό Μεσσηνίας. Ακολούθησε το 1939 η απόσπαση της επαρχίας Ολυμπίας -εκτός από τις κοινότητες Άγιου Σώστη, Αμπελιώνας, Κακαλετρίου, Νέδας, Πέτρας, Σκληρού, Στάσιμου και Πετραλώνων- από το Νομό Μεσσηνίας και η διοικητική ένταξή της στο νομό Ηλείας. Από τότε οι επαρχίες της Μεσσηνίας έμειναν τέσσερις: Καλαμάτας, Μεσσήνης, Πυλίας και Τριφυλίας. [Οι επαρχίες ως μονάδες διοικητικής διαίρεσης της χώρας καταργήθηκαν από 1ης Ιανουαρίου 1999, με το άρθρο 19 παρ. 1 του ν. 2539/97 (ΦΕΚ 244 Α΄/04.12.1997]. Ακολούθησαν άλλες μεταβολές που αφορούσαν τους δήμους και το 1912 στη Μεσσηνία δημιουργήθηκε ένας Δήμος, αυτός της Καλαμάτας και 259 Κοινότητες. Από τότε έγιναν διάφορες μεταβολές (αυξήσεις, καταργήσεις, συγχωνεύσεις) των δήμων και των κοινοτήτων. Η απογραφή του 1981 βρίσκει το νομό Μεσσηνίας με 280 ΟΤΑ, από αυτούς οι 8 ήταν δήμοι (Καλαμάτας, Μεσσήνης, Ανδρούσας, Μελιγαλά, Πύλου, Γαργαλιάνων, Φιλιατρών και Κυπαρισσίας) και οι 272 Κοινότητες. Συνολικά όμως στο νομό υπήρχαν 469 οικισμοί, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είχαν πληθυσμό μέχρι 2.000 κατοίκους ο καθένας, 40 οικισμοί είχαν πληθυσμό από 2.001 μέχρι 5.000 κατοίκους, μόνο δύο οικισμοί από 5.001 μέχρι 10.000 κατοίκους και η Καλαμάτα με πληθυσμό μεγαλύτερο από 10.000 κατοίκους.Μια ακόμα μεταβολή είχαμε μέχρι το 1999 -που έγινε η υποχρεωτική συνένωση των ΟΤΑ- με την αναβάθμιση της Χώρας σε Δήμο, οπότε η Μεσσηνία είχε 9 Δήμους (Καλαμάτας, Μεσσήνης, Ανδρούσας, Μελιγαλά, Πύλου, Γαργαλιάνων, Φιλιατρών, Κυπαρισσίας και Χώρας) και 273 Κοινότητες. Για να επέλθει όμως αυτές οι συνενώσεις χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια και να γίνουν μερικά «σκαλιά» - νομοθετηματα:Το 1980, με τη διαπίστωση της έλλειψης συνεργασίας στους ΟΤΑ στη διαδικασία της περιφερειακής ανάπτυξης και με εμφανή την έλλειψη κοινωνικών και πολιτιστικών υποδομών, κρίθηκε αναγκαίο τα συγκεκριμένα προβλήματα να λυθούν μέσα από ευρύτερες ενότητες δήμων και κοινοτήτων. Έτσι, με το ν. 1065/80 αρχίζει να ζυμώνεται η ιδέα των γεωγραφικών ενοτήτων και να προωθείται τόσο η συνένωση κοινοτήτων και Δήμων, όσο και η ίδρυση αναπτυξιακών συνδέσμων. Το νομοθέτημα αυτό τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το ν. 1416/84 (ΦΕΚ 18 Α'/21.02.84). Στη Μεσσηνία, μόνο στα χαρτιά, δημιουργήθηκαν 22 γεωγραφικές ενότητες, οι οποίες θα αποτελούσαν τη βάση για τον προγραμματισμό και τις βαθμίδες διοίκησης και αυτοδιοίκησης. Τελικά συστάθηκαν δυο αναπτυξιακοί σύνδεσμοι που σιγά - σιγά ξεθώριασαν, ενώ οι γεωγραφικές αυτές περιοχές, μειωμένες σε αριθμό αποτέλεσαν σε γενικές γραμμές τα μετέπειτα "Συμβούλια Περιοχών", χωρίς αρμοδιότητες στην ουσία, τα οποία έσβησαν. Συγκεκριμένα, μια δεκαετία μετά, με το νόμο 2218/1994 (ΦΕΚ 90 A'/13.06.94), που αφορούσε κυρίαρχα στην ίδρυση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, προβλέφθηκε η δημιουργία εδαφικών περιφερειών, ο προσδιορισμών των οποίων στη Μεσσηνία έγινε με το Π.Δ. 300/95 (ΦΕΚ 166 Α'/ 17.08.1995). Με αυτό το Π.Δ. ιδρύθηκαν στη Μεσσηνία 18 Εδαφικές Περιφέρειες που «διοικούνταν» από τα Συμβούλια Περιοχής. Έδρες αυτών των Εδαφικών περιφερειών κατά αύξοντα αριθμό ήταν η Καλαμάτα (1η), Κάμπος (2η), Καρδαμύλη (3η), Θουρία (4η), Μεσσήνη (5η), Μελιγαλάς (6η), Πεταλίδι (7η), Κορώνη (8η), Μεθώνη (9η), Πύλος (10η), Χώρα (11η), Γαργαλιάνοι (12η), Φιλιατρά (13η), Κυπαρισσία (14η), Δώριο (15η), Διαβολίτσι (16η), Ανδρούσα (17η) και Αριστομένης (18η).Ύστερα από μια δεκαετία και κάτι, αυτές οι 18 Εδαφικές Περιοχές κουτσουρεμένες, αποτέλεσαν το νέο αυτοδιοικητικό χάρτη της Μεσσηνίας στα πλαίσια της υποχρεωτικής πλέον συνένωσης των Δήμων και των Κοινοτήτων με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας». Τρία χρόνια αργότερα, με το ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244Α΄/04.12.1997) υπήρξε υποχρεωτική αναδιάρθρωση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η τελευταία μέχρι σήμερα μεταβολή ήταν οι (υποχρεωτικές) συνενώσεις των ΟΤΑ. Με το συγκεκριμένο νόμο, η εφαρμογή του οποίου άρχισε την 1η Ιανουαρίου 1999, δημιουργήθηκαν στη Μεσσηνία 29 δήμοι και 2 κοινότητες. Οι δήμοι είναι: Αβίας, Αετού, Αίπειας, Ανδανίας, Ανδρούσας, Άριος, Αριστομένους, Αρφαρών, Αυλώνας, Βουφράδων, Γαργαλιάνων, Δωρίου, Είρας, Θουρίας, Ιθώμης, Καλαμάτας, Κορώνης, Κυπαρισσίας, Λεύκτρου, Μεθώνης, Μελιγαλά, Μεσσήνης, Νέστορος, Οιχαλίας, Παπαφλέσσα, Πεταλιδίου, Πύλου, Φιλιατρών και Χιλιοχωρίων. Οι κοινότητες είναι του Τρικόρφου και της Τριπύλας.Το 1994 θεσμοθετήθηκε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (2218/1994 - ΦΕΚ 90 A'/13.06.94), με αιρετό νομάρχη και αιρετό 31μελές νομαρχιακό συμβούλιο, καταργουμένων των νομαρχιών και των μετακλητών νομαρχών.

ΠΗΓΕΣ:- «Ιστορικό Διάγραμμα των Δήμων της Ελλάδος 1833 - 1912», Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.- «Η ιστορική πορεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Μεσσηνίας Τάσου Αποστολόπουλου- «Η Μέση Εκπαίδευση στη Μεσσηνία 1833 - 1910», Αναστασίας Μηλίτση - Νίκα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: